Olaya başka açılardan da bakan Reich, ataerkil-otoriter çagin, kültürlü
insani'nin ikinci bir modelini çikarir ortaya. Söyle betimler kültürlü
insani: Üç katmanli, canli bir yapiya sahip bir varliktir... En
dista, kendini denetleme, saplanti haline gelmis yalanci bir incelik,
yapay bir toplumseverlik maskesi vardir. Insanoglu bu katmanla, Freud'
un "bilinç disi" adini verdigi, gücünden hiçbir sey yitirmeksizin,
dizginlenebilen sadizm, açgözlülük, sehvet düskünlügü, kiskançlik,
sapiklik gibi seylerin yeraldigi ikinci katmani örter. Ikinci katman,
cinsel yasami yadsiyan kafa egitiminin yarattigi yapay bir olgudur;
insan bilinçli olarak baktiginda onu, agzi açik bir iç bosluk gibi
algilar. Ruh çözümlemesinin tersine, Reich kendi yöntemiyle, üçüncü ve son katmana, yani dirimsel çekirdege ulasmayi basarmistir. Üçüncü katmanda dogal toplumseverlik, cinsellik, kendiliginden çalisma sevinci, sevgi
yetenegi bulunur ve etkinlik gösterirler... Insanoglunun içinde
bulundugu toplumsal yoksullugu yenebilmesi için biricik gerçek umut bu
katmandadir.
Bugünkü normal insani gösteren bu modelde, tüm yasam etkinlikleri için içgüdülerin (Impuls) "dirimsel çekirdek"ten geldigi varsayilmaktadir; ancak disariya çikis "yol"u üzerinde, "ikinci katman"i geçtikleri ve bu arada dönüsüme ugradiklarindan, "en distaki katman" tarafindan maskelenmeseler, bu çarpik, saptirilmis biçimleriyle günisigina çikacaklardir. Reich bu yüzden bunlara ikinci elden dürtüler adını takmıştır; örnegin kati bir zirha bürünmemis ufak çocukta ya da basarili bir kisilik çözümlemesinden geçmis bir yetiskinde açikca görülebilen, birinci elden dürtülerden farklidir bunlar. Ruhçözümlemesi bu niteliksel ayrimi tanimaz. Tartismayi kesen de iste budur... Cinsel etkinligin dogal olmayan, ikinci elden özellikleriyle, her insanin özünde yatan dogal sevgi gereksinmelerini birbirinden ayirmaszak, hiçbir yere varamayiz... Tüm yargilamalar, tabii hak'li (!) olarak, bu karikatüre dayanir iste. Çünkü böyle bir tartismada hep ahlakçilar kazanir, kazanmak zorundadirlar.
Ister bilimadami olsunlar, ister olmasinlar, gericiler ile tutucular için, Reich kisaca bir cinsel bolsevik ya da bunun gibi birseydi; liberaller ile ilericiler -- özellikle programlarinda cinsel özgürlügü bulunduranlar -- da Reich' i, bugüne degin, distan bakildiginda belli olmasa bile, hep reddetmislerdir. Çünkü onlar keyfi ve normatif olan herseyden kusku duyarlar. Reich da kalkip, söyle seyler yazmistir: Ikinci elden, dogal olmayan, toplum disi dürtüler, bir de ahlaksal frenlemeyle karsilasirlar. Dogal haz duyma gereksinmelerine ise, eger bunlarin gerçekten "yasanmasi" isteniyorsa, ancak özgürlük ilkesi uygulanabilir. Asil sorun, her durumda "dürtü" sözcügünün ne anlama geldigini bilmektir.
Reich'in kisilik çözümlemesi tekniginin, etkili bir teknik olusuna borçlu oldugu, önemli bir kuramsal yeniligi daha vardir. Ilk bakista yalnizca uzmanlari ilgilendirir gözüken bir yeniliktir bu: Mazosizm sorununun çözümü. Burada kastedilen, pek az mazosist kisilik tarafindan gelistirilen mazosist sapiklik degil, insanin tatsizligi (Unlust) nasil dürtüsel olarak isteyebilecegi ve hatta bundan nasil bir doyum çikaracagi sorunudur. Dürtü ruhbiliminin bu çeliskisinden Freud, ileriye götürülmesi pek zor bazi sonuçlar çikarmistir: Ölüm dürtüsü büyük ölçüde bir "birincil mazosizm" ile, yani "aci çekmeye dirimsel istenç" ile özdestir.
Reich bu sorunu, dört yili askin bir süre baktigi bir vakanin yardimiyla, aydinliga kavusturdu. Bu vaka, o güne degin, bir giz perdesiyle örtülü kalmis bir sürü sorunu aydinlatmami sagladi. Burada bunun üzerinde uzun boylu durmayacagiz. Reich'in vardigi sonuç suydu: Mazosim ikinci elden dürtülerin prototipidir... Ruhçözümlemesinin sandigi gibi, sinir hastaligin nedeni degil, sonucudur. (Ruhcözümlemesi, dirimsel olarak varolan, içsel bir temel çatiskiya öncelik verdiginden, gereksinmelerle disdünya arasindaki temel çatiski konusundan uzaklasmistir). Reich'a göre, tüm sinircemelerde mazosist bir yön vardir; mazosizm ögesi, sagaltim sirasinda en geç orgazm gücünün elde edilmesinden hemen önce, hazdan duyulan, elementar kaygi biçiminde ortaya çikar. Hazdan kaygi duyma, insanoglunda neredeyse "ikinci bir doga" halini almis; en yüksek tinsel ürünlerde bile, genellikle gizli, ama belirleyici bir etmendir. Fizyolojik haz duyma islevin temelinden bozulmasi, bu kaygiyi ortaya çikarmistir. Yine de birkaç yil almistir bu, çünkü: Mazosizm düzeneginin anlasilmasi, dirimbilime giden bir yol açmisti önümde. Insan yasaminin diger alanlarinin anlasilmasinda da, Mazosizm sorununa getirilen bu yeni bakis önemli bir köprü görevi gördü. Böylece, hiç hesapta yokken, tüm izdirap çekmeye dayanan dinlerin ve felsefelerin candamarina toslamistim. Bunun da ötesinde, Mazosizm kitle ruhbiliminin ana sorunu haline geldi.
Ek 1993: Freud, o zamana dek Reich'in gelismesini büyüyen bir süpheyle izlediyse de, ögrencilerin bu en dinamiklisini de neticede kabul görmüs ruhçözümcülerin çevresine girecegini umuyordu. Reich, mazosizm-yazisiyla bu umuda kesinlikle son vermisti. Freud'u öylesine sasirtmisti ki, kisa bir müddet için olsa bile, ona iradesini kaybettirdi. Bu yaziyi yok edemedigi için Freud, "yazarin bolsevik partisinin bir üyesi oldugunu, vb." açiklamalarin yapilmadan yayinlanmamasinda israr etmistir. Daha sogukkanli olan çalisma arkadaslarindan bazilari kendisini ikna ederek böylesine görülmemis ve üstelik akilsiz bir davranistan uzaklasmasini sagladilar. Siegfried Bernfeld'in taraf tutan bir yazisi bilimsel tarza daha layik bir sekilde ayni amaci izlemektedir: bu çeliskiyi siyasî bir fikir kavgasina dönüstürmek. Bernfeld amacina ulasamamasina ragmen, bu olaylar Reich'in hiç isine gelmedi. O zaman Freud'la Reich'in karsit olduklari artik kesinlik kazanmisti; ve Freud'un Berlin ruhçözümcüler dernegin baskani Felix Boehm'e hitaben bir kereye mahsus dahi olsa agizindan çiktigi o parola artik her ruhçözümcü tarafindan bilinmekteydi: "Beni Reich'tan kurtarin !"....................Türkçesi: H. Ibrahim Türkdogan, Can Yasmut / 16.08.01