18 Nisan 2018

Oktay Rifat - Akıl ve Şiir


Arı hareket (mobilité pure), arı süreklilik (continuité pure), canlının yaratıcı gelişimi (évolution créatrice) akla sığmaz. Aklın süreklilik, hareket dediği şey, ister istemez, sinema şeridindeki süreklilik gibi, birbiri ardına dizilen hareketsizliklerden meydana gelir. Aklın canlı cansız, gerçeği bütünüyle kavraması için, içgüdünün gelişmesinden meydana gelen sezgi (intuition) ile tamamlanması gerekir. Bergson, içgüdüyle ilgili düşüncelerini şu cümle ile özetliyor: “öyle olaylar vardır ki, yalnız akıl arayabilir bunları, ama kendiliğinden bir türlü bulamaz, yalnız içgüdü bulabilir, ama içgüdü de hiçbir zaman arayamaz.”

Duygu, akıl dışı bir olaydır. Bilinir, duyulur, ama anlatılmaz. Fransızca deyimiyle intelligible değildir, anlama sığmaz. Ama şu var ki, şairler, duygularını akıl diline çevirerek anlatmaya çalışırlar. Daha doğrusu, akıl dilinde, duygularına bir karşılık bulurlar. Buna, duygularını dillendirirler de diyebiliriz.



Albert Einstein “Sürekli karışıklık içinde bir başarının peşinde koşmaktansa, sakin ve mütevazı bir hayat daha fazla mutluluk getiriyor.


Einstein'ın mutluluk formülü açık arttırmayla satıldı
Albert Einstein’ın 1922 yılında Tokyo Imperial Hotel’de valizlerini taşıyan ve kendisinden bahşiş bekleyen genç çocuğun eline tutuşturduğu notlarında yaşam ve mutluluğa ilişkin görüşlerini yazdığı öğrenildi.

Einstein, bir gün bu notların standart bahşiş miktarını aşacağını söylediği belboya notları iyi muhafaza etmesini tavsiye etti.

Fizikçinin anadili Almanca olarak yazdığı notların birincisinde, “Sürekli karışıklık içinde bir başarının peşinde koşmaktansa, sakin ve mütevazı bir hayat daha fazla mutluluk getiriyor,” ikincisinde ise, “Eğer irade varsa mutlaka bir çıkış yolu vardır” ifadeleri yer alıyor.

Ünlü fizikçinin bu olayın gerçekleştiği sırada Japonya’da akademik bir gezide olduğu ve Nobel ödülü aldığını henüz öğrendiği belirtiliyor.

İsrail’de yapılan bir müzayedede açık arttırmayla satışa çıkan Einstein’ın notlarının ulaştığı değerin açık artırma öncesi tahmin edilenin üzerinde olduğu da ifade edildi.

Öte yandan notların yeni sahiplerine ilişkin açıklama yapılmazken, kimlik bilgileri gizli tutuldu.