Yürüme - Oruç Aruoba

"yer, yön, yol"

   Yol, kendine bir yer bulamamış

kişinin özlemidir.
Kendi yerini yerleşiklikte
bulamayan kişi,
onu yolculukta arar.
Nasıl, bir yer, bir yolun başı ya da sonu;
bir yol da, bir yerden önceki ya da sonraki
bir durumsa — kişinin durumu da,
hep, öyle, ya da, böyledir...
Yerini yitiren kişi,
yola çıkmak zorundadır.
Yola çıkan kişi, yeni bir yer arıyordur
— ama yola hep bir (eski) yerden
çıkıldığını da unutmaz : her varılan yerin de
(yeniden) bir yola çıkış yeri olabileceğini...
Yabancılığını kalıcı kılmak isteyen kişinin,
yerleşikliğinden rahatsız olması gerekir;
ve tersi : yerleşikliğinden rahatsızlık duyan
kişinin, kalıcı bir yabancılık bulması...
Yerleşiklik, herbir yandan bağlandığımız,
hepsi de gergin zincirlerin verdiği bir
dinginliktir ancak — yani, bir sıkı
kölelik...

Ama, "mutlak kölelik" dışında, her kölelik,
köleye devinimde bulunduğu izlenimini verecek
kadar gevşek tutar onun zincirlerini
— gerginlik, zincirden zincir olarak
uzaklaşma çabasıyla belirir;
böylece de kişi, çok devingen olduğu,
sürekli etkinlikte bulunduğunu sandığı
bir edilgenlik, bir sürüklenme içinde
yuvarlanıp — gitmez...
Yerleşiklikten rahatsız olan kişinin
gezginlikte aradığı, aslında,
yerleşebileceği bir yerdir: Düzenini
bozarak gezginliğe çıkan kişi, kendi
düzeninin peşine düşmüştür.
Gezginlik de, öte yandan, hiçbir bağlantı
taşımaksızın, salt gezmek için gezmek haline
gelebilir rahatlıkla, kolayca
— bu kez de tam bir boşluk...
Zincirlerin —gergin ya da gevşek—
tam yokluğu da,
boşluğa köle olmaktır.
Köleliğe tek çare, herhalde,
zincirlerini koparmak ve zincirsiz kalmak
değil,
kendi zincirlerini kendisi yapmış,
kendisi kendi ayaklarına takmış, bağlamış
olmaktır — özgürlük de budur... (Hani,
"kendi kendisinin efendisi olmak"tan
söz edilir ya...)
Düşüncenin devinimi, düşünen kişinin devinmesidir
ancak — onunla gerçekleşebilir ancak:
Yerleşik kişinin düşünceleri de durağan olur.
Çünkü, içinde yeniye yer bırakmayan
bir 'düzenliliği' yaşayan kişi, aslında,
üst anlamda bir düzensizlik yaşıyordur
— içinde yeniye yer tanımayan bir 'düzen',
eskinin düzensiz karışımlarından başka bir
yere ulaşamaz.
Her an ayrıyı, aykırıyı, yeniyi yaşayan kişi,
düzenli bir yaşam yaşıyordur.
İnsanlar ne sanıyorlar ki 'düzen'i
— kendi dar, çarpık açılarından bakarak :
sabah-akşam, gidiş-gelişlerini 'düzenleyen'
bir 'seyrüsefer nizamnamesi' mi?! — Oysa,
asıl düzen, düzensizlikten çıkarak
düzene ulaşmağa çabalayan bir düzenleme
uğraşısında bulunabilir ancak.
'Verilmiş', 'varolan' düzen,
yoz bir düzensizlik biçimidir.
Düzenlilik gereksinmesinden
—yani, düzensizlikten— çıkmayan
'düzen', beş para etmez, düzen olarak...
Kişi, yoldaş diye,
ancak kendi ulaşabildiği yerlere varabilecek,
daha ileriye yürüyemeyecek kişiler seçiyorsa,
kendisi de duruyor demektir... (Oysa:
"...daß Andere sie aufnehmen
und fortsetzen ... mögen ... kommen
und weiterfliegen ...
und es besser machen ...")
Bir yerde ('bir süre için' diyerek)
dinelen kişi için en büyük tehlike,
o yere yakınlık duyması; o yeri,
bütün yollarının sonu,
bütün yönlerinin ereği sayması;
yerleşebileceği bir yer saymasıdır
— en büyük tehlike, huzurlu yerdir:-
Mezardır orası...
Her bir yorgun yolcunun dineldiği yer,
dinlenmiş bir yolcunun yola çıktığı yerdir.
Kendine yeni bir yol arayan kişi, önce,
kendinden önce yürünmüş yollara bir bakar
— kendi yürümek isteyebileceği yola benzer
bir yol bulmak için; çoğunlukla da bulur —
ama, acaba, o bulduğu yol(lar),
tam da bulduğu yol(lar) olarak,
kendi aradığı yola aykırı değil mi? —
Yeni bir yol aramıyor muydu, arayan kişi
— ne işi var öyleyse, eski (yürünmüş)
yollarda?!
Belirli bir yol arayan kişi için en büyük
tehlike, o yolu bir yerde durarak, 'bakarak'
arayabileceğini (hatta, bulabileceğini)
sanmasıdır — çünkü, yollar bulunmaz:
yürünür; yerlerde ise, olsa olsa, durulur
— onlar, bulunur; artık, yürünmez...
Yola çıkacak kişinin aşması gereken
ilk ve en önemli engel,
kendi yerleşikliğidir :
kendi yeri
— kendisidir...

Ben mi? Evet & On ayrılık şiiri

 

ben mi? evet...
bir gün çıkıp gideceğim kapıları, evleri, dergileri, hüzünler bırakarak...
bir çiçek merhaba diyecek...
hoşgeldin diyecek dağ...
orman gülümseyecek...
anımsayışların, bekleyişlerin, ümitlerin ya da ümitsizliklerin
hırsların, yarışların, tasaların kalktığı yerde
tam anlatının, salt anlatının kaldığı yerde başlayacak şiir...
hiç kimseye seslenmeyen, kendi kendine yeten sadece...
kendi mantığı; kendi güzelliği içinde tutarlı...
ama halkın yaşantısı girecektir oraya, çünkü yaşayan büyük
bir şeydir halk...
deniz ve ufuk girecek, karınca yuvaları, gökyüzü, kozalaklar
ve kopuk ve artık hasetsiz bir aşk...
yani sevişmek denizle, koşulsuz, önyargısız, hesapsız...
yani uzanmak ve düşünmek binlerce yıl..
doğan, ölen ve yaşayan şeyleri...
doğumu, ölümü ve yaşamayı
yani dingin ve büyük olan herşeyi anlatmak...
ben mi?evet. çıkıp gideceğim bir gün...
tasasız, gözyaşsız, geride birşey bırakmadan ve birşey beklemeden
ilerde...
sadece yağmur sularından pırıl pırıl bir yürek
artık kendi kendinin anlamı ve nedeni olan bir yürekle...

ON AYRILIK ŞİİRİ”NDEN 

 IV
Başka biri olacaksın istemesen de
Tenine başka bir ten dokunduğunda
Gövden buluştuğunda başka bir gövdeyle
Başka bir nefesle karıştığında nefesin

Başka biri olacaksın istemesen de
Gece uykunda ya da gün ortasında
İrkileceksin apansız bir duyguyla
Bir uçurum kıyısında sendelemiş gibi

Başka biri olacaksın istemesen de
Bakışlarımın izini taşıyan giysilerin
Tüketecek ömürlerini birer birer
Değişecek yeri bir dolabın, pencerede bir çiçeğin

Başka biri olacaksın istemesen de
Dudaklarında benden sonraki bir çizgi
Tanımadığım bir ton gülüşünde
Ve artık beni unutmaya başlayan gözlerin

Sonra, sonra artık başka birisin

VII

Dilimin altında özlem var
Ve karışık bir dua
Boğulmuş anılar
Seni getiremez bana

Şiirler bana seni getiremez
Ne de bir yazdan kalan kırıntılar
Bir taş olabilseydim
Uyku ya da rüzgâr

İlkbahar yine gelecek
Belki yine mutlu olurum
Bir dilsizin şarkısına benzeyecek
Senden sonra mutluluğum 

Rabindranath Tagore "Yüreğimde sükûnetin akşam yıldızını ışıldat, sonra bırak gece bana aşkı fısıldasın."

Güneş ışığını içen taç yapraklarına benzeyen tepeleriyle, bu dağ bir çiçek gibi değil mi?

Anlamı yanlış okunmuş gerçek, gerçek değildir, yanlış yerdeki vurgu da öyle.

Ey kalbim, kendi güzelliğini dünyanın dönüşünde bul, rüzgarın ve suyun lütfuna mazhar olan bir tekne gibi.

Gözler, gözlüklerinden gurur duyarlar da, görme güçlerinden duymazlar.

Ben bu küçük dünyamda yaşıyorum ve onu küçüklerin en küçüğü yapmaktan korkuyorum. Beni kendi dünyana yükselt ve bırak, neyim varsa hepsini memnuniyetle kaybetme özgürlüğüm olsun.

Yanlış, gücü artıyor diye, doğruya dönüşemez asla.

Yüreğim, şarkısının gidip gelen dalgalarıyla, bu güneşli günün yeşil dünyasını okşama arzusuyla dolu.

Yol kenarındaki çimen, yıldızı sev, böylece rüyaların çiçeklerin içinde tomurcuk verecektir.

Bırak müziğin, bir kılıç gibi dalsın, pazaryerindeki gürültünün kalbine.

Şu ağacın titreşen yaprakları yüreğime dokunuyor, bir bebeğin parmakları gibi.

Ruhumun bu hüznü, onun gelininin duvağı.
Gece olunca kaldırılmayı bekliyor.

Küçük çiçek toza toprağa karışmış, yatıyor.
Kelebeğin yolunu aramıştı o.

Yolların dünyasındayım. Gece oluyor. Ey sen, evin dünyası, sokak kapını aç.

Senin gününün şarkılarıydı, söylediğim. Akşam olunca da izin ver, fırtınalı yolda senin lambanı taşıyayım.

Senden eve girmeni istiyor değilim. Sen gel, benim sonsuz yalnızlığıma gir, Aşkım.

Ölüm, yaşama aittir, aynı doğum gibi. Yürüyüş, ayağın hem havaya kalkışında, hem de yere basışında değil mi?

Senin fısıltılarının yalın anlamını çiçeklerde, günışığında öğrenmiştim – senin sözcüklerini acı ve ölüm ile nasıl tanıyacağımı öğret bana.

Gece çiçeği geç kalmıştı, sabah onu öptüğünde; boynunu büktü, hıçkırdı ve toprağa düştü.

Nerede bir hüzün görsem, orada Sonsuz Ana’nın duygu dolu şarkılar mırıldandığını işitiyorum.

Kıyına bir yabancı olarak geldim, evinde bir misafir olarak yaşadım, kapından bir dost olarak ayrılıyorum, ey yeryüzüm.

Hayat’ın güneşli adasının çevresindeki denizde, ölümün uçsuz bucaksız şarkısı uzanıyor, gündüz ve gece.

Bırak, ben gittikten sonra da düşüncelerim sana ulaşsın, yıldızlı sessizliğin eşiğinde, günbatımından sonraki parlaklık gibi.

Karanlıkta kalmış bir çocuğum ben.
Gecenin örtüsünün içinden uzattığım ellerimi sana açıyorum, Anne.

Çalışma günü sona erdi. Yüzümü kollarına göm, Anne.
Bırak düş göreyim.

Buluşmanın lambası uzun uzun yanar, ama ayrılırken ışık bir anda kaybolur.

Ben öldükten sonra, sessizliğinin içinde benim için bir sözcük sakla ey Dünya, şunu: “Sevmiştim.”

Bu dünyayı sevdiğimiz zaman, orada yaşıyoruz demektir.

Bırak, şöhretin ölümsüzlüğüne ölen sahip olsun, aşkın ölümsüzlüğü ise yaşayanın olsun.

Hani yarı uyur, yarı uyanık bir çocuk şafağın alacakaranlığında annesini görür, sonra gülümseyip yeniden uykuya dalar ya, o çocuk gibi gördüm ben de seni.

Tekrar tekrar öleceğim ve yaşamın tükenmez olduğunu anlayacağım.

Kalabalıkla birlikte yoldan geçiyordum ki, balkondan senin gülümsemeni gördüm, ardından şarkı söyledim ve unuttum bütün gürültüyü.

Onlar tapınaklarında kendi lambalarını yakıyorlar, kendi kelamlarını söylüyorlar.
Fakat kuşlar sana ait olan sabah ışığında, senin adını şakıyorlar, –çünkü neş’edir senin adın.

Senin sessizliğinin ortasında bana yol göster ki, yüreğimi şarkılarla doldurayım.

Bırak, öylesini seçenler, maytapların cayırtılı dünyasında kendi başlarına yaşasınlar.
Benim yüreğim senin yıldızlarının özlemini çekiyor, Tanrım.

İstediğin zaman söndür lambayı.
Senin karanlığını tanıyacağım ve onu seveceğim.

Günün sonunda senin önünde ayakta duracağım, sen yara izlerimi göreceksin ve bendeki yaraları da, bendeki şifayı da farkedeceksin.

Günlerden bir gün, bir başka dünyanın güneşi doğarken sana şarkı söyleyeceğim, “Seni daha önce yeryüzünün ışığında, insani bir aşkın içinde görmüştüm.” diye.

Bulutlar öteki günlerden hayatıma geliyor sürüklenerek, fakat yağmur yağdırmak ya da fırtınaya öncülük etmek için değil, günbatımında gökyüzümü renklendirmek için.

Hakikat, kendi kendisinin karşısında durur, tohumlarını saçarak etrafa yayılan fırtına gibi.

Dün geceki fırtına, bu sabahı altından bir huzurla taçlandırdı.

Hakikat, son sözünü söylemiş görünüyor; bu son söz bir sonrakini doğuruyor.

Kutsanmış kişi odur ki, ünü, hakikatini gölgede bırakmaz. .

Kendi adımı unuttuğumda, senin adının tatlılığı yüreğimi doldurur—sis dağıldığında senin güneşinin ortaya çıkması gibi.

Bu sessiz gecenin içinde, anne’nin güzelliği ile çocuğun yaygaralı günü var.

Dünya, insanoğlu gülümsediğinde onu sevdi, kahkahayla güldüğünde ise ondan korktu.

İnsanın, bilgeliğin içinde çocukluğunu geri kazanmasını bekliyor Tanrı.

Bırak, bu dünyayı senin aşkının biçimlenmiş hali olarak hissedeyim, sonra aşkım durumu düzeltecektir.

Senin günışığın, yüreğimin kış günlerinin üzerinde gülümser, ilkbaharda açacak çiçeklerinden hiç kuşku duymadan.

Tanrı sonlu olanı öper kendi aşkı ile, insan ise sonsuz olanı.

Sen, çorak yılların çöl topraklarını aştın, vuslat an’ına erişebilmek için.

Tanrı’nın sessizliği ile, insanın düşünceleri olgunlaşır, konuşmaya evrilir.

Ey Sonsuzluk Yolcusu, ayakizlerinin işaretini şarkılarımın içinde bulacaksın.

Bırak seni utandırmayayım Baba, sen ki şerefini çocuklarında görünür kılmışsın.

Kasvetli bir gün bu, çatık kaşlı bulutların altındaki ışık, gözyaşları soluk yanaklarından yol yol süzülen, cezalandırılmış bir çocuğa benziyor, rüzgarın haykırışı ise yaralı bir dünyanın çığlığı adeta. Fakat biliyorum ki Arkadaşımla buluşmak için yolculuk ediyorum.

Bu gece palmiyenin yaprakları arasında bir telaş, denizde bir coşma var, Dolunay dünyanın kalp çarpıntısı sanki. Aşkın acı veren sırrını, sessizliğinin içinde taşıyarak hangi meçhul gökyüzünden getirmiştin?

Düşümde bir yıldız görüyorum, ışıktan bir ada, orada doğacağım ve hayatım, o ışık adasının canlandırıcı ataletinin derinlerinde ürünlerini olgunlaştıracak, sonbahar güneşinin altındaki pirinç tarlası gibi.

Yağmurda, ıslak toprağın kokusu yükselir havaya, ehemmiyetsizlerin sessiz yığınından gelen büyük bir şükran ilahisi gibi.

Aşk hiçbir zaman kaybedemez, doğruluğunu kabul edemediğimiz bir gerçektir bu.

Bir gün anlayacağız ki ölüm, ruhumuzun kazançlarını asla bizden çalamaz, çünkü o kazançlar kendi başlarına dururlar.

İkindimin alacakaranlığında bana geliyor Tanrı, sepetinde geçmişimden taze kalmış çiçekler getiriyor bana.

Üstadım, hayatımın bütün telleri akort edildiğinde, senin her dokunuşunda aşkın ezgisi ses verecek.

Yarabbim, bırak sahiden yaşayayım ki ölüm de benim için sahici olsun.

İnsanoğlunun tarihi sabırla bekliyor, aşağılanmış insanın zaferini.

Bu kabarmış Çığlıklar Denizi’nden geçerken, Şarkılar Adası’na özlem duyuyorum.

Günbatımının müziği ile gecenin prelüdü başladı, tarifsiz karanlığın o ağırbaşlı ilahisinde.

Doruğa tırmandım, şöhretin kasvetli, ıssız yüksekliklerinde bir çatı altı bulamadım. Ey Rehberim, hava kararmadan önce bana sükûn vadisine giden yolu göster, ki o vadide hayatın hasadı altın bilgeliğe dönüşmek üzere olgunlaşıyor.

Alacakaranlığın bu soluk ışığında olağandışı görünüyor herşey — zeminleri karanlıkta kaybolmuş kuleler, mürekkep lekesinden farksız ağaç tepeleri. Sabahı bekleyeceğim, sonra senin şehrini aydınlıkta görmek için uyanacağım.

Acı çektim, kederlendim, ölümü tanıdım. Bu koca dünyada bulunmaktan hoşnudum.

Hayatımda ıssız ve sessiz patikalar var. Onlar, meşgul günlerimin ışığını ve havasını sağlayan açık mekanlardır.

Beni doyurulmamış geçmişimden kurtar, çünkü o arkamdan asılıp beni çekiyor ve ölümü güçleştiriyor.

İzninle son sözüm olarak, senin aşkına güvendiğimi söyleyeyim.

Gecenin sessizliği, koyuluklarda bir lamba gibi, kendi samanyolunun ışığıyla tutuşmuş.

Aşk, bütün bereketiyle hayattır, içi şarap dolu bir kadeh gibi.

Senin keskin bakışlarını şu an yüreğimin üzerinde hissediyorum, harmanı kaldırılmış yalnız bir tarlanın üzerindeki sabah güneşinin sessizliği gibi.

Çeviren: Caner Fidaner

Eski Bahçe Eski Sevgi

Kendimle savaşmaktan yoruldum. “Yapmam” dediğim ne varsa yaptım, büyük lokma yemedim ama büyük sözlerimin hepsini yuttum. Gitmelerden çok, kelimeler yaktı canımı. Geçmişi düzeltmeye çalıştım, sanki zamanı geri döndürebilirmişim gibi. Kimseden bir şey beklememeyi öğrendiğim gün, işte o zaman özgür olacağım. Akışına bırakmayı bir türlü öğrenemedim. Bana karşı yapılan her hatadan bile kendimi sorumlu tuttum, ama doğrularımı hiç üstüme alınmadım.

Tek bir kelimeden binlerce anlam çıkardığım günler de oldu, yazılan uzun cümleleri görmezden geldiğim günlerde. İnsanlara inanmaya çalışmaktan yoruldum.  İnsanların gündelik hırsları komik geliyor bana, hayatı ciddiye almıyorum. Yaşamlarına bir kez bile dışarıda bakamamış insanların, gerçekten dürüst olabileceğine inanmıyorum. Böyle insanları sevmiyorum, onlar da beni. Her şey karşılıklı.