(Yararcılık-Faydacılık)
Pragmatizm’e göre ‘’Doğru olan faydalıdır, faydalı olan da doğrudur.” Bu görüş yararı, değeri, başarıyı doğruluğun tek ölçütü olarak görür. Pragmatizm için evrensel, öncesiz, sonrasız doğru yoktur. Bir önerme, pratik sonuçlar veriyorsa, fayda sağlıyorsa doğrudur. Pragmatizmin kurucusu Charles S. Piarce’dir. Ancak pragmatizmi öğreti haline getiren William JAMES tir. (1842-1910) James’e göre doğrunun biricik (tek) ölçütü başarıdır, düşünceler eylemde bulunmak için yararlandığımız aletlerden başka bir şey değildir, doğru düşünce en fazla kazanç getiren, en verimli en etkili düşüncedir. ‘’ Yarar sağlayan bilgi doğru bilgidir’’ diyen James’e göre bilgi için geçerli olan bu kuralın ahlak ve din içinde geçerli olduğunu söyler. Dinler manevi tatmin ve iç huzuru sağladıkları sürece doğru olabilirler. Aynı şekilde bilimimde bize faydası varsa doğrudur.
Pragmatizmin bir başka temsilcisi John DEWEY’dir.(1859-1952). Dewey bilgiyi insanin çevresiyle ilişkisinde karşılaştığı sorunların çözümünde kullanılan yararlı bir alet olarak nitelendirir. Bunun için Dewey’in bu görüşüne enstrümantalizm (aletçilik) denir. Örneğin ormanda kaybolmuş bir kişiye elinde bulunan harita çıkış yolunu buldurabiliyorsa haritanın bu bilgisi doğrudur. Çıkışı buldurmazsa yanlıştır.