22 Temmuz 2024

Yaşadığım Gibi

  

Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ağaç

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiir ve nesirlerinde ağaçların özel bir yeri vardır. Tanpınar’ın eserlerinde çiçek ve ağaçlar çoğu zaman hayatın devam ettiğini haber verir ve insanoğlunu karamsarlıktan, ölüm fikrinden uzaklaştırır. Bu anlayışın bir sonucu olarak “Manavkadı Camii’nin yıkık duvarları arasında tek başına fırlamış bir erguvan ağacını her bahar bir kerecik olsun ziyaretine gider”. Bu erguvan ağacı Tanpınar için “ezelî ve ebedî arzunun, daima yenileşen hayat aşkının bir timsalidir.”

Çınar ağacıyla ilgili yazdıkları da insan-tabiat ilişkisinin derinliğini vurgular:


“Ben bu çınarda, milyonlarca yaprağın arasında bir yaprağım. Mesele benim devamım değil, bu çınarın devamıdır. O devam ettikçe ben devam etmiş olacağım. Sonsuz zaman içinde onun vakarlı gövdesinin yükseldiğini bilmek benim için yetişir. Milyonlarca kuş her akşam onda toplanacak, her sabah şafakla oradan geniş mekânı fethe uçacak.Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiir ve nesirlerinde ağaçların özel bir yeri vardır. Tanpınar’ın eserlerinde çiçek ve ağaçlar çoğu zaman hayatın devam ettiğini haber verir ve insanoğlunu karamsarlıktan, ölüm fikrinden uzaklaştırır. Bu anlayışın bir sonucu olarak “Manavkadı Camii’nin yıkık duvarları arasında tek başına fırlamış bir erguvan ağacını her bahar bir kerecik olsun ziyaretine gider”. Bu erguvan ağacı Tanpınar için “ezelî ve ebedî arzunun, daima yenileşen hayat aşkının bir timsalidir.” Çınar ağacıyla ilgili yazdıkları da insan-tabiat ilişkisinin derinliğini vurgular: Mevsimler değişecek, devirler geçecek; fakat o daima kendisi kalacak. Başı muzaffer aydınlıkta yüzecek; kökü karışık ağlarıyla toprağın derinliklerini yoklayacak. Fırtına, yıldırım, her şey onu deneyecek; fakat o daima zamanın ve mekânın hâkimi kalacak... (Ahmet Hamdi Tanpınar, Yaşadığım Gibi).

*

Dergi ve gazetelerde dağınık olarak duran bu yazılar bir kere okunduktan sonra unutulmuşlardı. Kimse onları bir arada toplu olarak görmemişti, yazarın kendisi bile. Şimdi okumak zevki olan herkes, Türkçe’nin bu güzel yazılarını okuma saadetine kavuşacak.
 
Bir araya gelen bu yazılar, Tanpınar’ın alâka ve düşünce sahasını, ana fikirlerini daha açık bir şekilde gösteriyor.
 
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmış yazılarından derlenen Yaşadığım Gibi yazarın, şair, hikâyeci, roman ve edebiyat tarihçisi olarak milli kültürümüzle ilgili özlü fikirlerini yansıtmaktadır.