Bilgeliği bulunmayan güç kendi ağırlığından çöker.
Vis consili expers mole ruit sua.
Anlatılan senin hikayendir.
Orijinali: De te fabula narratur.
Günü yakala, olabildiğince az güven yarına.
Orijinali: Carpe diem, quam minimum credula postero.
İnsan sürüsünden nefret ediyorum ve uzak duruyorum
Orijinali: Odi profanum vulgus et arceo.
Şiirleri
Günahtır alınyazısını kurcalamak,
Yıldız fallarına güvenmek, Lekenoe;
Başa ne gelirse katlanmak, en iyisi.
Kayaları kemiriyor Tiren denizi;
Belki yeryüzünde bu sonuncu kışımız,
Belki yaşanacak yıllar var önümüzde;
Bilgeliği elden komamak, en iyisi.
Mademki sonumuz ölüm, şarabını süz,
Uzak umutlara bel bağlamaya gelmez;
Konuşurken bile ömürden eksiliyor,
İnan ki gününü gün etmek, en iyisi.
Çeviri: Oktay Rifat
Fildişi, mermer, Etrüsk heykelcikleri, resimler,
Gümüş eşyalar ve urbalar, Gaetulya moruyla-
Boyanmış, Çoğu mahrumdur bunlardan
Ve kimileri de hiç aramaz bunları.
Eserleri
-YergilerQuamquam ridentem dicere verum quid vetat? Ut pueris olim dant crustula blandi doctores, elementa velint ut discere prima.
Bir kimseyi gülümseyerek doğruyu söylemekten alıkoyan nedir?
Inde fit ut raro, qui se vixisse beatum
dicat et exacto contentus tempore vita
cedat uti conviva satur, reperire queamus.
Mutlu bir yaşam sürdüğünü söyleyebilen birini pek ender bulabiliriz,
Ve yaşamı dolu dolu yaşayan kişi, dünyadan hoşnut bir konuk gibi ayrılır.
Non satis est puris versum perscribere verbis.
Bir araya getirmek yeterli olmuyor
Özenle seçilmiş ve özenle sıralanmış sözcükler gerekiyor.
Nil sine magno
vita labore dedit mortalibus.
Yaşam, biz ölümlülere çok çalışmaksızın hiçbir şey bahşetmez.
Ille sinistrorsum, hie dextrorsum abit : unus utrique
Error, sed variis illudit partibus.
Bu sağa, şu da sola doğru ayrılan,
Ve hepsi yanlış ama farklı yönlerden.
Heu, Fortuna, quis est crudelior in nos
Te deus? Ut semper gaudes illudere rebus Humanis!
Ey Talih Tanrısı, göksel güçlerin en gaddar olanı,
Bizlerin zavallı yaşamlarına niye böyle oyun yaparsın?
Dum licet, in rebus jucundis vive beatus;
Vive memor quam sis aevi brevis.
Öyleyse iyiliği seç, hoşnutluğun yapabilecek olduğundadır;
Kısa bir yaşamda, bir tek günü yitirmek hata olurdu.
-Odlar
Vitae summa brevis spem nos vetat inchoare longam.
Yaşamın kısa halatı uzak mesafeli ümitler hedeflemeyi bize yasaklar.
Nil desperandum...
Umutsuzluk, asla.
Permitte divis cetera.
Başka her şeyi tanrılara bırak.
Dum loquimur, fugerit invida
Aetas: carpe diem, quam minimum credula postero.
Biz konuşurken bile gaddar zaman kayar gider.
Günü kavra, bir sonraki güne olabildiğince az güven.
Değişik çevirisi: Konuşmakta olduğumuz an içinde bile,
kıskanç zaman kendini uzaklara sürükler,
Günü kavra, yok denecek kadar az güven yarına.
O matre pulchra filia pulchrior
Zarif bir annenin daha zarif kızı!
Nunc est bibendum, nunc pede libero
pulsanda tellus.
Şimdi içme zamanı, şimdi yeryüzü üzerinde özgürce
dans etme zamanı.
Aequam memento rebus in arduis
servare mentem.
Dar zamanda, sonsuz bir aklı hatırında tut.
Virginibus puerisque canto.
Bakireler ve genç erkekler için söylüyorum.
Aequa lege Necessitas
Sortitur insignes et imos;
Omne capax movet urna nomen.
Ölüm değersiz kişiyi gurur içindeyken bulur;
Külleri biriktiren ölü semaverinde her kişi için bir yer bulunur.
Dulce et decorum est pro patria mori.
Bir kişinin ülkesi için ölmesi tatlı ve onurludur.
Si fractus illabatur orbis,
impavidum ferient ruinae.
Eğer dünya çatırdasa ve üzerine yıkılsa onun
Çarptığında yine de korkusuz bulurdu onu.
Crescentem sequitur cura pecuniam,
Maiorumque fames.
Para arttığında, özen onu takip eder ve daha fazlası için açlık çeker.
Magnas inter opes inops.
Bir yoksul ki varlığın ortasında.
Ille potens sui
laetusque deget, cui licet in diem
dixisse "vixi: cras vel atra
nube polum pater occupato
vel sole puro."
Yaşamı boyunca kendisine hakim ve mutlu olan o kişi her gün diyebildi ki: "Ben yaşadım: Yarın belki siyah bulutlarla kaplı bir gökyüzü olacak ya da bulutsuz bir gün ışığı."
Exegi monumentum aere perennius
Bronzdan daha kalıcı bir anıt meydana getirdim.
Pulvis et umbra sumus.
Bizler toz ve gölgeden başka bir şey değiliz.
Vixere fortes ante Agamemnona.
Cesur insanlar Agamemnon’dan önce yaşadılar.
-Kitapçıklar
Nullius addictus iurare in verba magistri,
quo me cumque rapit tempestas, deferor hospes.
Herhangi bir temel üzerinde söz verilmiş bir ittifakın üzerinden geçmem; fırtınanın beni buna sürüklediği yerde bir barınak için dönerim.
Virtus est vitium fugere et sapientia prima
stultitia caruisse.
Kusurdan uzaklaşmak erdemin; ahmaklığı başından def etmek ise bilgeliğin başlangıcıdır.
Nos numerus sumus et fruges consumere nati.
Rakamlardan başka bir şey olmayan bizler, kaynakları tüketmek için doğduk.
Dimidium facti qui coepit habet; sapere aude;
incipe!
Başlayan kişi yarım bitirendir. Bilgece cesaret et, başla!
Semper avarus eget.
Açgözlü kişi daima ister.
Ira furor brevis est: animum rege: qui nisi paret imperat.
Öfke anlık bir deliliktir: Öyleyse hırsınızı kontrol edin ya da o sizi kontrol eder.
Inter spem curamque, timores inter et iras,
Omnem crede diem tibi diluxisse supremum:
Grata superveniet quae non sperabitur hora.
Bırak ümitler ve üzüntüler, korkular ve kızgınlıklar olsun,
Ve düşün ki her doğan gün göreceğin sonuncu olacak;
Öngöremediğin o an seni selamladığında
İki kat keskin bir zevkle gelecek.
Omnem crede diem tibi diluxisse supremum.
grata superveniet, quae non sperabitur hora.
Kendi kendine, her günün sonuncu olduğunu düşün; geçirdiğin saat bir daha bir hoş geldin demek üzere ileriye gitmeyecek.
Naturam expellas furca, tamen usque recurret.
Doğayı tırpanla kovabilirsin, o yine de çabucak geri gelecek.
Caelum, non animum mutant, qui trans mare currunt.
Gökyüzü, bir ruh değil ki, değişebilirler mi; o denizi aşıp geçenler.
Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus.
si ventri bene, si lateri est pedibusque tuis, nil
divitiae poterunt regales addere maius.
İşe yarar yeterince eşyası olanlar yoksul değildir. Karnın tok; gövden ve ayakların sağlıklıysa kralların serveti dahi sana daha fazlasını veremez.
Sedit qui timuit ne non succederet.
Korkan o kişi durgunluk içinde oturmayı başaramayacak.
Semel emissum volat irrevocabile verbum.
Bir sözün unutulmasına bir kez izin verildiğinde o bir daha hatırlanamaz.
Qualem commendes, etiam atque etiam aspice, ne mox incutiant aliena tibi peccata pudorem.
Önerdiğin kişiye her yönden tekrar ve tekrar bak,
O kişinin kusurları senin ayıbın olacağı için.
Değişik çevirisi: Önerdiğin kişinin karakterini dikkatle incele,
Onun kabahatleri senin ayıbın olmasın diye.
Nam tua res agitur, paries cum proximus ardet.
Komşunuzun duvarı yandığında bu sizi ilgilendirir.
Interdum volgus rectum videt, est ubi peccat.
Dünyanın doğru gördüğü zamanlarda, ama; çoğu zaman dünya yanlış yöne gider.
Singula de nobis anni praedantur euntes.
Yıllar her geçişlerinde bizi bir diğerine daldırır.
Natales grate numeras?
Doğum günlerini şükranla sayıyor musun?
-Ars Poetica
Brevis esse laboro,
obscurus fio.
Özlü olmaya çalışırken
anlaşılmaz oldum.
Si vis me flere, dolendum est
primum ipsi tibi.
Eğer benim gözyaşı dökmemi istersen, sen kendin
İlk önce acı duymalısın.
Difficile est proprie communia dicere.
Özellikle evrensel konuşabilmek zordur.
Parturient montes, nascetur ridiculus mus.
Dağlar didinmekte olacak ve gülünç bir fare doğuracak.
Horatius bu dizede kahramanlık işlerinin tatsız sonuçları ile alay etmekte ve aynı zamanda Ezop’un Dağ İşe Koyuldu adlı fablına gönderme yapmaktadır. Shakespeare’in Kuru Gürültü adlı oyunu da benzer bir konuyu işlemektedir.
Sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus.
Bazı hatalar bağışlayıcılık talep edebilir.
Mediocribus esse poetis Non homines, non di, non concessere columnae.
Şiirlerde bayağılık ne insanlar, ne tanrılar ne de kitap satıcıları tarafından hoş karşılanmaz.
Nee satis apparet, cur versus factitet.
Biri biliyor nedendir bu belâ, O'na gönderildi sevgiyle oluşturulan bu mısra.
wikiquote