XIX. yüzyılın en önemli ve en etkili Alman filozoflarından F. W.
Nietzsche, felsefenin temeline, çağının düşünce ve değerlerine toptan
bir karşı çıkışı kor. En büyük amacı, insanı kurtarmak, onu kuru
akılcılıktan uzaklaştırarak kendisinin ne olduğu üzerine düşündürmektir.
Nietzsche’nin önemli spekülatif düşünceyi yadsıyarak düşünce ile yaşam
arasında canlı bir bağlantı kurmaya çalışmış olmasındadır. Filozofun
çeşitli eserlerinden derlenmiş özdeyişleri içeren "Seçilmiş Düşünceler"
- Şen Bilgi
“İnsan kendisini kendi yaptığı yanlışlarla eğitmiştir: Önce kendi kişiliğini yarım yamalak görebilmiştir. Ancak sonra da hayali meziyetler yakıştırmıştır kendine. Bu yanlışları bilmezden gelmek insanlığı, insancıllığı ve insanlık haysiyetini yok etmek olur.”
“Büyük bir zaferin en iyi yanı zaferi kazananda yenilgi korkusu bırakmamasıdır.”
“Derin olduğunu bilen kimse, kolay anlaşılır olmaya çalışır. Kalabalığa derin görünmekten hoşlanan kimse ise anlaşılmaz olmaya çalışır. Kalabalık dibini görmediği her şeyi derin sanır çünkü.”
“Düşüncelerimiz duygularımızın gölgesidir.”
“Yüksek sesle konuşan kimse ince şeyleri düşünemez hemen hemen.”
“Bu adam bu davanın çürük olduğunu görüyor ama inat olsun diye vazgeçmiyor;Fakat ‘sadakat’ adını veriyor bu hale.
“Her alışkanlık elimizi daha becerikli, aklımızı ise daha beceriksiz hale sokar.”
“İnsanın işi başından aşkın oldu mu her türlü sıkıntıdan da uzak kalır.”
“ Neye inanırım ? Şuna: her şeyi yeniden teraziye vurmaya.”
“En insancıl davranış, birisinin utanmasını önlemektir.”
- Zerdüşt
Size insandan üstün olmayı öğretiyorum. İnsan aşılması gereken bir nesnedir. Onu aşmak geçmek için ne yaptınız?
Doğrusu şu ki insan kirli bir nehirdir. Kirli bir nehri kirlenmeden içine alabilmek için bir deniz olmak gerek. Görüyorsunuz insandan üstün olmayı öğretiyorum size: Üst insan bu denizdir.
Öğrenmek için yaşayanı ve günün birinde üst insanın yaşaması için öğrenmek isteyeni severim.
Özdeyişler halinde ve kanıyla yazan kimse okunmayı değil, ezberlenmeyi ister.
Dünya yeni değerler bulanların çevresinde döner.
Soydaş sevgisinin üstünde uzağın ve geleceğin sevgisi vardır.
Sevinç, her nesne sonsuz olsun ister.
- Toplum
Tam şu sırada bizi tehdit eden iki korkunç hastalık var: İnsandan derin bir tiksinme ve insana derin bir acıma!
İçimizden kendi kendimize yaptığımız konuşmalarda başkalarının şerefini pek korumuyorsak, halk içinde pek dürüst kişiler değiliz demektir.
Elimizde kudret olmadığı sürece özgürlük isteriz. Fakat, elimizde kudret olunca üstünlük isteriz.
Kolay yaşamak istiyor musun ? Sürüde kal ve sürü sevgisi uğruna kendini unut
- İnsan
Ne kadar yükselirsek, uçmak bilmeyenlere o kadar küçük görünürüz. Sonuçlar karşısında korkaklık : Modern bir kusur.
Bir inancı sırf adettir diye kabullenmeye namussuzluk, korkaklık, tembellik denir.
Bir insanın yüksekliğini görmek istemeyen kimse, kendinden aşağı ve üstün körü olan her şeye daha dikkatle bakar. Bu bakışla da kendini ele verir.
Kendinin derin olduğunu bilen kimse aydınlığa yönelir; Kalabalığa derin görünmek isteyen kimse ise karanlığa yönelir. Kalabalık, dibini görmediği her şeyi derin sanır.
İnsan bütün bir yıl sustu mu gevezeliği unutur ama konuşmayı öğrenir.
Büyük eğitimcide tabiat gibidir. Engelleri yığmak zorundadır: Sonradan bunları aşmak için. İsterim ki ilkin kendine saygı gösterilmekle işe başlansın: Gerisi gelir artık.
Bir büyük adamı tutanlar onu övmek için kendilerini kör etmeye alışıktırlar.
Uçurumları sevenin kanatları olmalı
- Düşünce
Deri değiştiremeyen yılan ölür. Düşünce değiştirmesine engel olunan kafalar da öyle ; Bunlar kafa olmaktan çıkarlar.
En kuvvetli ilaç hangisidir? Zaferdir.
Bizi bir kez olsun diğer kitapların ötesine götüremeyen kitap neye yarar?
‘Doğru’ deyince bu zihninde muhakkak yanlışın tersine değil, fakat sadece en esaslı hallerde çeşitli yanlışların birbirlerine oranla durumlarını gösteriyor.
Bir nesneyi hem sevebilen hem onunla alay edebilen kimse, dehaya erişmiş demektir.