Bir tarihte bir röportaj sırasında ettiğim bir söz, sonradan çeşitli
nedenlerle birçok kişi tarafından sıkça anılıp neredeyse bir özdeyişe
dönüşerek, üzerime yapıştı kaldı.
"Türkiye'de her şey olabilirsiniz, ama bir tek şey olamazsınız, rezil olamazsınız," demiştim. Unuturlar çünkü. Hafızaların 24 saate ayarlı olduğu bu ülkede isteseniz de rezil olamazsınız!
Öncelikle, memlekette her şeyin bu kadar kolay "olunmasıyla" ilgili bir şeydir bu. Her şeyin bu kadar kolay "olunduğu" bir ülkede, rezil olmak elbette imkânsız hale gelir. Her şey bu kadar kolay olunuyorsa, "sahiden" bir şey olunamıyor demektir.
Üzerinde "Su Tesisatçısı" yazan bir tabela ve birkaç aletle bir dükkân açabilir, insanların evlerini berbat ede ede bir zenaat öğrenmeye çalışabilirsiniz, bunun için sizden hesap soracak kimse yoktur. Kültür dünyasındaki karşılığı da farklı değildir bunun: Bir yayın organında üst üste birkaç eleştiri yazın, kısa sürede "edebiyat eleştirmeni" ya da "sinema yazarı" olursunuz. İstanbul'un otopark köşelerini kapanlarla, gazetelerde köşe kapanlar arasında ciddi bir fark olduğunu sanıyor musunuz? İstanbul'da trafiğe çıkıp Taksim'i bilmeyenlerin şoförlük yaptığı bir ülkede, elbette Tansu Çiller ve benzerleri de başbakan olacaktır. Türkiye'de tek bir yasa vardır: Birleşik kaplar yasası! Ya da yerli bir deyişle ekmek kadar köfte!
Birilerinin hesap sorması,başarısızlıklarınızın, yanlışlarınızın ya da
yolsuzluklarınızın hatırlanması mümkün değildir. Geçmiş kimseye yük
değildir Türkiye'de. Kurum, şirket, marka, banka batıranların aynı
sektörde, aynı makamlara hem de daha yüksek maaşlarla gün gelip oturması
işten bile değildir. Kayıp değerler, bulanık vicdanlar kısa zamanda
başarıya tahvil edilir. Arsızlık, ısrar, dayatmacılık, ilkesizlik
herhangi bir şey olmanızda yeterlidir.
Hafızayı diri tutan adalettir
Bu nedenle memleketimizde insanların her şeyi zamana bırakması, bir yaşama bilgeliği, bir olgunluk belirtisi olmaktan çok, unutturma kurnazlığına dayalı bir hayat sürdürme taktiğidir. En kanlı katillerden, deprem müteahhitlerine kadar ömür boyu hapislerde çürüyecek sandığınız insanların 3 gün sonra aramızda ferah ferah dolaşmaları da bundandır. Hafızayı diri tutan adalettir. Adaletin olmadığı bir ülkede hafıza silmek, sessiz çoğunluk dedikleri diğerleri için, belki de hayatta kalmaya çalışmanın, gerçeklere dayanmanın bir yoludur, kim bilir?
Ar damarınızı biraz gevşetmekle her şey olabileceğiniz bir ülkede, ölmek değil, yaşamak tesadüftür. Maç sonrasında ya da bir düğün sırasında havaya sıkılan kurşunlara "kader" denilen bir ülkede, "olmak" yalnızca karar ve ısrar işi, ölmekse bir anlık dalgınlıktır. "Ekmek parası"nın arkasına sığınılarak her şeyin mubah sayıla geldiği bir memlekette ölmek nedir ki, olmak ne olsun? Kitaplar korsan, rakılar sahte, faturalar naylon, mobilyalar hayali, hayatsa bildiğiniz gibi...
Olunması zor bir şey yok mudur bu memlekette peki? Ne olursanız olun,
"sahici olmak" en zorudur en başta, insanın kendisi olması en zorudur.
Hiçbir tribüne oynamadan "biri" olmak; zamana uyarak değil, zamana
yaslanarak insan olmak, kana, karanlığa bulaşmadan politikacı olmak;
"köyün delisi" olmadan aydın olmak; kadınlığını unutmadan kadın olmak;
aslını inkâr etmeden Kürt olmak; kepaze olmadan eşcinsel olmak;
yaşlandıkça çocukluğuna geri dönüp ilkokul düzeyi milliyetçiliğine
gerilemeden hayat tamamlamak zordur. Örnekleri çoğaltabilirsiniz.