Steve Jobs’un evinin her yerinde dokunmatik ekranların olduğunu sanıyorsan yanılıyorsun. Ya twitter’in kurucusunun evi senin hayalinde bir teknolojisi üssümü. Teknolojinin devleri çocuklarını teknolojinin kucağına bırakmıyor.
Steve Jobs Apple’ı yönetirken, yeni çıkan bir makale dolayısıyla gazetecilerin sırtını sıvazlamak için onları bazen ofisine çağırırdı. Ama gazetecileri ofisine en çok çağırma sebebi, yaptıklarını nasıl yanlış anladıklarını onlara anlatmaktı. Ben de bu davetlerden birine katılmıştım. 2010 yılında iPad’deki bir eksiklikle ilgili yazdığım bir makale dolayısıyla beni bir güzel azarladıktan sonra Steve Jobs’un ağzından, belki de şimdiye kadar söylediği en şaşırtıcı sözler döküldü.
Sırf konuyu değiştirmek için “Çocuklarınız iPad’e bayılıyor olmalılar değil mi?” diye sordum.Firmanın ilk ürünü raflarda yeni yerini alıyordu. “Daha hiç kullanmadılar” diye cevap verdi bana. “Çocuklarımızın evdeki teknoloji kullanımını kısıtlıyoruz.”
Muhtemelen ağzım bir karış açık ve şaşkınlıktan dili tutulmuş bir şekilde sessizce karşısında dikilip durdum. Oysa ben Jobs’ların evini zeki ve inek bir öğrencinin tuhaf cenneti gibi hayal etmiştim: Duvarlarda dev dokunmatik ekranlar, iPad resimli kaplamalarıyla koca bir yemek masası ve yemek sonrası konuklara tepside kahvenin yanında sunulan iPod’lar… Hayır, dedi Bay Jobs bana. Böyle bir dünyanın yakınından bile geçmiyorlardı.
Teknoloji CEO’ları Çocuklarına Zaman Sınırı Koyuyor
O günden sonra, benzer şeyler söyleyen çok sayıda teknoloji CEO’su ve yatırımcısı ile tanıştım: Hepsi de çocuklarının ekran sürelerini katı bir şekilde kısıtlıyor, okul akşamlarında genellikle tüm teknolojik araçları yasaklıyor ve hafta sonları da yalnız başlarına sadece belli zaman sınırları içinde kullanmalarına izin veriyorlardı.
Bu tarz bir ebeveynlik anlayışı kafamı karıştırmıştı. Sonuç olarak ailelerin çoğu tam tersi bir yaklaşımı tercih ediyor gibi görünüyordu: Çocuklar tablet, akıllı telefon ve bilgisayar ekranlarının ışığında adeta banyo yapıyor ve aileleri de buna gece gündüz izin veriyordu.
Evet, teknoloji CEO’ları bizim bilmediğimiz bir şeyleri biliyor gibiler.
Wired dergisinin eski yayın yönetmeni ve 3D Robotics’in CEO’su Chris Anderson, evindeki her teknolojik cihaz için zaman sınırı ve aile kontrolü getirdiğini söylüyor.
“Çocuklarım beni ve eşimi faşist gibi davranmakla ve teknoloji hakkında aşırı endişeli olmakla suçluyor. Ayrıca arkadaşlarının hiçbirinin aynı kurallarla yaşamadığını söylüyorlar” diye anlatıyor Anderson yaşları 6 ile 17 arasında değişen beş çocuğunun teknoloji ile ilişkisini.
“Çocuklarıma böyle davranıyorum, çünkü biz teknolojinin zararlarını ilk elden görüyoruz. Ben bunu kendimde de gördüm, aynı şeyin çocuklarıma da olmasını istemiyorum.”
Anderson’ın bahsettiği tehlikeler, pornografi ve başka çocukların zorbalıklarına maruz kalmayı ve belki de en kötüsü tıpkı anne babaları gibi kullandıkları aletlere bağımlı hale gelmelerini kapsıyor. Teknoloji odaklı iletişim ve marketing şirketi OutCast Agency’nin CEO’su Alex Constantinople, hafta içi 5 yaşındaki en küçük oğlunun teknoloji cihazlarını kullanmasının yasak olduğunu söylüyor. 10 ve 13 yaşındaki diğer çocuklarının ise bunları okul akşamları günde sadece 30 dakika kullanmalarına izin var.
Blogger, Twitter ve Medium’un kurucularından Evan Williams ve eşi Sara Williams ise iki küçük çocuğunun iPad yerine ne zaman isterlerse alıp okuyabilecekleri yüzlerce kitabı (evet gerçek kitaplar) olduğunu söylüyor.
14 Yaşından Önce Akıllı Telefon Yok
Peki teknoloji anneleri ve babaları çocukları için en uygun sınırları nasıl belirliyorlar? Genel olarak bu sınırlamalar yaşa göre yapılıyor.
10 yaşın altındaki çocuklar bağımlı olmaya en elverişli olanlar. Bu yüzden bu aileler hafta içi hiçbir şekilde teknoloji cihazlarının kullanımına izin vermeyerek sınırı çiziyor. Hafta sonları ise iPad ve akıllı telefon kullanımı için 30 dakika ile iki saat arası değişen izin süreleri var. 10 ila 14 yaş arasındaki çocukların ise okul akşamları bilgisayar kullanmalarına izin veriliyor, ancak sadece ödev yapmak için.
“Çocuklarımız için hafta içi katı bir ekran yasağı kuralımız var” diyor bir teknoloji medya ilişkileri ve analizleri firması olan SutherlandGold Group’un kurucusu ve CEO’su Lesley Gold. “Ancak büyüdükleri zaman ara ara izin vermek zorundasınız çünkü okul için bilgisayara ihtiyaç duyuyorlar.”
Bazı aileler ergenlik çağındaki çocuklarının sosyal medyayı kullanmasını da yasaklıyor. İzin verdikleri tek şey, Snapchat gibi gönderdikten sonra mesajları silen servis sağlayıcılar. Bir üst düzey yönetici, bu sayede çocuklarına online olarak söyledikleri sözlerin ileride bile hayatlarını etkilemesi endişesinden kurtulduklarını anlatıyor.
Teknoloji karşıtı aileler arasında bile 8 yaşına gelen çocuklarına akıllı telefon verenler tanısam da, teknoloji dünyasının içinde çalışan aileler çocukları 14 yaşına gelene kadar bekliyor. Bu gençler telefonla konuşabiliyor ya da mesaj yazabiliyor ancak 16 yaşına kadar başka bir şey yapamıyorlar.
Farklı görüşler olsa da görüştüğüm tüm teknoloji aileleri için tek bir evrensel kural bulunuyor: “Bir numaralı kural: Yatak odasında ekran tamamen yasak. Asla. Nokta.”
Ekran Başında ‘Üreterek’ Zaman Geçirmek
Bazı teknoloji aileleri sadece zaman sınırlamaları koysa da, bazıları çocuklarının ekran karşısında neleri yapıp neleri yapamayacakları konusunda çok daha kuralcı ve katı.
Facebook, Dropbox ve Zappos’un danışmanı ve iLike’ın kurucusu Ali Partovi‘ye göre ekran başında YouTube izlemek ya da oyun oynamak gibi “tüketerek” zaman geçirmek ile “üreterek” zaman geçirmek arasında güçlü bir ayrım olmalı.
“Boya fırçalarıyla, piyanosuyla ya da yazı yazmakla zaman geçiren bir çocuğa bu konuda sınır koymayı nasıl hayal bile edemiyorsam, video üretmek ya da program yazmak gibi bir bilgisayar sanatı ile uğraşan bir çocuğun zamanını kısıtlamayı da o kadar saçma buluyorum” diyor Partovi.
Bazıları ise yasaklar koymanın geri tepebileceğini ve bu çocukların ileride birer dijital canavara dönüşebileceklerini söylüyor.
Örneğin Twitter’ın CEO’su Dick Costolo, eşiyle birlikte ergenlik dönemindeki iki çocuğunun oturma odasında oldukları sürece sınırsız teknoloji kullanımına izin verdiklerini söylüyor. Onlar da çok fazla zaman sınırlamasının, çocukları üzerinde ters tepki yaratabileceğini düşünenlerden.
“Michigan Üniversitesi’ndeyken yandaki yurt binasında kalan biri vardı. Odasında kasalarca ama kasalarca Coca-Cola ve gazoz vardı. Bir süre sonra bunun sebebinin anne babasının büyürken onun bunları içmesine asla izin vermemesi olduğunu öğrendim. Eğer çocuklarınızın bu tür şeylere biraz maruz kalmalarına izin vermezseniz, bu ileride ne tür problemlere sebep olur?” diye anlatıyor Costolo kendi görüşlerini.
Steve Jobs’a çocuklarının kendi yaptığı cihazları kullanmak yerine ne yaptığını asla sormadım. Ama sonradan “Steve Jobs” kitabının yazarı ve Jobs ailesinin evinde bolca zaman geçirmiş biri olan Walter Isaacson’a sordum bu soruyu.
“Steve her akşam mutfaktaki büyük ve uzun yemek masasında ailece yemek yerken kitaplardan, tarihten ve daha pek çok konudan konuşmaya çok önem verirdi. Şimdiye kadar kimsenin ortaya iPad ya da bilgisayar çıkardığını görmedim. Çocuklar bu tür cihazlara bağımlı gibi görünmüyorlardı.”
Steve Jobs Apple’ı yönetirken, yeni çıkan bir makale dolayısıyla gazetecilerin sırtını sıvazlamak için onları bazen ofisine çağırırdı. Ama gazetecileri ofisine en çok çağırma sebebi, yaptıklarını nasıl yanlış anladıklarını onlara anlatmaktı. Ben de bu davetlerden birine katılmıştım. 2010 yılında iPad’deki bir eksiklikle ilgili yazdığım bir makale dolayısıyla beni bir güzel azarladıktan sonra Steve Jobs’un ağzından, belki de şimdiye kadar söylediği en şaşırtıcı sözler döküldü.
Sırf konuyu değiştirmek için “Çocuklarınız iPad’e bayılıyor olmalılar değil mi?” diye sordum.Firmanın ilk ürünü raflarda yeni yerini alıyordu. “Daha hiç kullanmadılar” diye cevap verdi bana. “Çocuklarımızın evdeki teknoloji kullanımını kısıtlıyoruz.”
Muhtemelen ağzım bir karış açık ve şaşkınlıktan dili tutulmuş bir şekilde sessizce karşısında dikilip durdum. Oysa ben Jobs’ların evini zeki ve inek bir öğrencinin tuhaf cenneti gibi hayal etmiştim: Duvarlarda dev dokunmatik ekranlar, iPad resimli kaplamalarıyla koca bir yemek masası ve yemek sonrası konuklara tepside kahvenin yanında sunulan iPod’lar… Hayır, dedi Bay Jobs bana. Böyle bir dünyanın yakınından bile geçmiyorlardı.
Teknoloji CEO’ları Çocuklarına Zaman Sınırı Koyuyor
O günden sonra, benzer şeyler söyleyen çok sayıda teknoloji CEO’su ve yatırımcısı ile tanıştım: Hepsi de çocuklarının ekran sürelerini katı bir şekilde kısıtlıyor, okul akşamlarında genellikle tüm teknolojik araçları yasaklıyor ve hafta sonları da yalnız başlarına sadece belli zaman sınırları içinde kullanmalarına izin veriyorlardı.
Bu tarz bir ebeveynlik anlayışı kafamı karıştırmıştı. Sonuç olarak ailelerin çoğu tam tersi bir yaklaşımı tercih ediyor gibi görünüyordu: Çocuklar tablet, akıllı telefon ve bilgisayar ekranlarının ışığında adeta banyo yapıyor ve aileleri de buna gece gündüz izin veriyordu.
Evet, teknoloji CEO’ları bizim bilmediğimiz bir şeyleri biliyor gibiler.
Wired dergisinin eski yayın yönetmeni ve 3D Robotics’in CEO’su Chris Anderson, evindeki her teknolojik cihaz için zaman sınırı ve aile kontrolü getirdiğini söylüyor.
“Çocuklarım beni ve eşimi faşist gibi davranmakla ve teknoloji hakkında aşırı endişeli olmakla suçluyor. Ayrıca arkadaşlarının hiçbirinin aynı kurallarla yaşamadığını söylüyorlar” diye anlatıyor Anderson yaşları 6 ile 17 arasında değişen beş çocuğunun teknoloji ile ilişkisini.
“Çocuklarıma böyle davranıyorum, çünkü biz teknolojinin zararlarını ilk elden görüyoruz. Ben bunu kendimde de gördüm, aynı şeyin çocuklarıma da olmasını istemiyorum.”
Anderson’ın bahsettiği tehlikeler, pornografi ve başka çocukların zorbalıklarına maruz kalmayı ve belki de en kötüsü tıpkı anne babaları gibi kullandıkları aletlere bağımlı hale gelmelerini kapsıyor. Teknoloji odaklı iletişim ve marketing şirketi OutCast Agency’nin CEO’su Alex Constantinople, hafta içi 5 yaşındaki en küçük oğlunun teknoloji cihazlarını kullanmasının yasak olduğunu söylüyor. 10 ve 13 yaşındaki diğer çocuklarının ise bunları okul akşamları günde sadece 30 dakika kullanmalarına izin var.
Blogger, Twitter ve Medium’un kurucularından Evan Williams ve eşi Sara Williams ise iki küçük çocuğunun iPad yerine ne zaman isterlerse alıp okuyabilecekleri yüzlerce kitabı (evet gerçek kitaplar) olduğunu söylüyor.
14 Yaşından Önce Akıllı Telefon Yok
Peki teknoloji anneleri ve babaları çocukları için en uygun sınırları nasıl belirliyorlar? Genel olarak bu sınırlamalar yaşa göre yapılıyor.
10 yaşın altındaki çocuklar bağımlı olmaya en elverişli olanlar. Bu yüzden bu aileler hafta içi hiçbir şekilde teknoloji cihazlarının kullanımına izin vermeyerek sınırı çiziyor. Hafta sonları ise iPad ve akıllı telefon kullanımı için 30 dakika ile iki saat arası değişen izin süreleri var. 10 ila 14 yaş arasındaki çocukların ise okul akşamları bilgisayar kullanmalarına izin veriliyor, ancak sadece ödev yapmak için.
“Çocuklarımız için hafta içi katı bir ekran yasağı kuralımız var” diyor bir teknoloji medya ilişkileri ve analizleri firması olan SutherlandGold Group’un kurucusu ve CEO’su Lesley Gold. “Ancak büyüdükleri zaman ara ara izin vermek zorundasınız çünkü okul için bilgisayara ihtiyaç duyuyorlar.”
Bazı aileler ergenlik çağındaki çocuklarının sosyal medyayı kullanmasını da yasaklıyor. İzin verdikleri tek şey, Snapchat gibi gönderdikten sonra mesajları silen servis sağlayıcılar. Bir üst düzey yönetici, bu sayede çocuklarına online olarak söyledikleri sözlerin ileride bile hayatlarını etkilemesi endişesinden kurtulduklarını anlatıyor.
Teknoloji karşıtı aileler arasında bile 8 yaşına gelen çocuklarına akıllı telefon verenler tanısam da, teknoloji dünyasının içinde çalışan aileler çocukları 14 yaşına gelene kadar bekliyor. Bu gençler telefonla konuşabiliyor ya da mesaj yazabiliyor ancak 16 yaşına kadar başka bir şey yapamıyorlar.
Farklı görüşler olsa da görüştüğüm tüm teknoloji aileleri için tek bir evrensel kural bulunuyor: “Bir numaralı kural: Yatak odasında ekran tamamen yasak. Asla. Nokta.”
Ekran Başında ‘Üreterek’ Zaman Geçirmek
Bazı teknoloji aileleri sadece zaman sınırlamaları koysa da, bazıları çocuklarının ekran karşısında neleri yapıp neleri yapamayacakları konusunda çok daha kuralcı ve katı.
Facebook, Dropbox ve Zappos’un danışmanı ve iLike’ın kurucusu Ali Partovi‘ye göre ekran başında YouTube izlemek ya da oyun oynamak gibi “tüketerek” zaman geçirmek ile “üreterek” zaman geçirmek arasında güçlü bir ayrım olmalı.
“Boya fırçalarıyla, piyanosuyla ya da yazı yazmakla zaman geçiren bir çocuğa bu konuda sınır koymayı nasıl hayal bile edemiyorsam, video üretmek ya da program yazmak gibi bir bilgisayar sanatı ile uğraşan bir çocuğun zamanını kısıtlamayı da o kadar saçma buluyorum” diyor Partovi.
Bazıları ise yasaklar koymanın geri tepebileceğini ve bu çocukların ileride birer dijital canavara dönüşebileceklerini söylüyor.
Örneğin Twitter’ın CEO’su Dick Costolo, eşiyle birlikte ergenlik dönemindeki iki çocuğunun oturma odasında oldukları sürece sınırsız teknoloji kullanımına izin verdiklerini söylüyor. Onlar da çok fazla zaman sınırlamasının, çocukları üzerinde ters tepki yaratabileceğini düşünenlerden.
“Michigan Üniversitesi’ndeyken yandaki yurt binasında kalan biri vardı. Odasında kasalarca ama kasalarca Coca-Cola ve gazoz vardı. Bir süre sonra bunun sebebinin anne babasının büyürken onun bunları içmesine asla izin vermemesi olduğunu öğrendim. Eğer çocuklarınızın bu tür şeylere biraz maruz kalmalarına izin vermezseniz, bu ileride ne tür problemlere sebep olur?” diye anlatıyor Costolo kendi görüşlerini.
Steve Jobs’a çocuklarının kendi yaptığı cihazları kullanmak yerine ne yaptığını asla sormadım. Ama sonradan “Steve Jobs” kitabının yazarı ve Jobs ailesinin evinde bolca zaman geçirmiş biri olan Walter Isaacson’a sordum bu soruyu.
“Steve her akşam mutfaktaki büyük ve uzun yemek masasında ailece yemek yerken kitaplardan, tarihten ve daha pek çok konudan konuşmaya çok önem verirdi. Şimdiye kadar kimsenin ortaya iPad ya da bilgisayar çıkardığını görmedim. Çocuklar bu tür cihazlara bağımlı gibi görünmüyorlardı.”
kisiselbasari.com