Oktay Rifat Şair ve dilci Samih Rifat’la Münevver Hanım’ın oğlu. 10
Haziran 1914’te, babasının vali olarak bulunduğu Trabzon’da doğdu.
İlkokulu Ankara’da okudu. Ankara Erkek Lisesi’ni (1934) ve AÜ Hukuk
Fakültesi’ni bitirdi (1937). Hukuk doktorası yapmak üzere Maliye
Bakanlığı tarafından Paris’e gönderildi; ancak II. Dünya Savaşı’nın
patlaması üzerine 1940 yılında doktorasını tamamlayamadan yurda döndü.
Askerlik hizmetini yaptıktan sonra bir süre Maliye Bakanlığı’nda ve
Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı; bir süre de Ankara ve
İstanbul’da serbest avukatlık yaptı. İlk eşi Türkân Hanım’ın ölümünden
sonra 1945 yılında, Fransızca öğretmeni ve çevirmen Sabiha Omay’la
evlendi. Bu evlilikten bir oğlu oldu. 1961 yılında İstanbul’da Devlet
Demiryolları I. İşletme Hukuk Müşavirliği bürosunda avukat olarak
çalışmaya başladı ve 1973’te bu görevinden emekliye ayrıldı. Yaşamının
geri kalanını İstanbul’da ve –yaz aylarında– Ayvalık, Altınova’da
geçirdi. 18 Nisan 1988’de İstanbul’da öldü.
Lise yıllarında tanıştığı Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday’la
birlikte çıkardıkları “Garip” (1941) adlı kitapla yeni Türk şiirinin
kurucuları arasında yer alan Oktay Rifat, 1956 yılında yayımladığı
“Perçemli Sokak” adlı kitapla, aynı dönemde ortaya çıkan İkinci Yeni
akımına koşut bir çizgi içine girdi; kimi eleştirmenler tarafından da bu
akımı başlatan ozanlardan biri sayıldı. Başlangıçta, dönemine göre yeni
bir hava içinde güçlü aşk şiirleri, halk deyim ve söyleyişlerinden
yararlanan başarılı taşlamalar yazan Oktay Rifat, “Perçemli Sokak”tan
sonra her kitabında yeni bir ses ve biçim arayışıyla okurun karşısına
çıktı ve ölümünden kısa süre önce yayımladığı “Koca Bir Yaz”a dek her
kitabıyla yazın çevrelerinde geniş yankılar uyandıran bir ozan oldu.
Şiirlerinin yanısıra yazdığı çok sayıda tiyatro oyunu ve ileri
yaşlarında kaleme aldığı üç roman da benzer bir ilgiyle karşılandı.
Ozanın kaleme aldığı çok sayıda oyundan kendi yaptığı bir seçme
(“Birtakım İnsanlar”, “Kadınlar Arasında”, “Atlar ve Filler”, “Çil
Horoz”, “Yağmur Sıkıntısı”) 1988’de “Toplu Oyunlar” başlığı altında;
ölümünden sonra bir araya getirilen yazı ve denemeleri de 1992 yılında
“Şiir Konuşması” başlığı altında kitaplaştırılmıştır. Bunların yanısıra
Oktay Rifat genç yaşlarından başlayarak, özellikle Fransız yazınından
birçok yapıtı –bir bölümünü eşi Sabiha Rifat’la birlikte– dilimize
kazandırmış, dönem dönem dergilerde yayımladığı çeviri şiirler de
ölümünden sonra oğlu Samih Rifat’ın hazırladığı “Gece Yazı” (1994) adlı
kitapta bir araya getirilmiştir. Ozanın kitaplarına almadığı şiirler ise
“Bu Dünya Herkese Güzel” (Dışarıda Kalan Şiirler) başlığı altında
Mehmet Can Doğan tarafından derlenmiş ve “Bütün Şiirleri” ciltlerine
hiçbir zaman eklenmemesi koşuluyla ayrı basımı (2016) yapılmıştır.